Home » Cunsurinimadu ma ka dhigaysaa xanuunka dhimirka (Alzheimer’s) inuu aad ugu faafo Amerikaanka Madowga ah?
Uncategorized

Cunsurinimadu ma ka dhigaysaa xanuunka dhimirka (Alzheimer’s) inuu aad ugu faafo Amerikaanka Madowga ah?

Constance Guthrie waa haweenay 74 jir Madow ah. Waxay ahaan jirtay Bar iyo ganacsato.   waxay wajahaysaa cadow naxariis daran: cudurka Dhimirka ee Alzheimers. Gabadheeda, Jessica Guthrie, ayaa isu diyaarinaysa geerida  hooyadeed, iyadoo aaskeeda lagu samayn doono goob ay leeyihiin dadka madowga ah. 

“Hooyada had iyo jeer waxay sheegi jirtay inay rabto in geerideeda aan laga nixin ee waxqabdkeeda lagu farxo”  ayay tidhi Jessica. “Waxay rabtaa in awoowasheeda la xasuusto ee aan laga walbahaarin geerideeda”.

Cudurka Alzheimer’s si aan xad lahayn ayuu u saameeyaa Amerikaanka Madow, iyada oo qiyaastii 14% dadka da’doodu ka weyn tahay 65 ay saameeyeen marka la barbardhigo 10% caddaanka. Farqiga jinsiyadeed ee ogaanshaha iyo daryeelka ayaa ah mid la taaban karo, iyada oo midab-takoor qaabaysan iyo kala duwanaansho caafimaad ay ka ciyaarayaan door muhiim ah.

Sida laga soo xigtay Jessica, “Safarka hooyaday ee Alzheimers waxay ahayd mid aad u dhib badan ilaa bilowgii.  Ma aha oo kaliya cudurka laftiisa; waa nidaamka daryeelka caafimaadka oo inta badan nagu guuldareystay.”

Waayo-aragnimada daryeelka Jessica waxaa lagu asteeyay niyad-jab, maadaama daryeelada caafimaadka ay meesha ka saarayaan welwelkeeda haday tahay dhakhaatiir, goobaha xaalada deg-dega ah, iyo isbitaalada.  . “Lama dhegaysan, lama rumaysnan, lamana siin daawayn buuxda.”

Dr. Carl V. Hill, Madaxa Kala-duwanaanshaha, Sinaanta, iyo Isku-Darka ee Ururka Alzheimers, wuxuu leeyahay, “Cunsuriyayntu  waa dhaawac keeni kara walaac dheeraad ah, taas oo, iyaduna  keeni karta dhibaatooyin caafimaad sida barar, iyo xanuunka dhimirka. Cunsuriyada nidaamsan waxay hoos u dhigtaa helitaanka caafimaadka, daawaynta, iyo guriyaynta, iyada oo u diidaysa kuwa la kulma takoorka waddo ay ku yareeyaan khatartooda.”

Waayo-aragnimada Jessica maaha mid gaar u ah. Takooridda goobaha caafimaadka maaha wax ku cusub daryeelayaasha Madowga ah. Waxay ku heshay qalbi qaboojin iyo wadajir inay la wadaagto safarkeeda warbaahinta bulshada, halkaas oo ay ku xidhatay daryeel-bixiyeyaasha kale ee Madow ee sideedoo kale ah. “Waxay ila tahay in qayb ka mid ah safarkaygu ay si weyn uga duwanaan lahayd haddii aan ahaan lahaa qof cad oo da’ dhexaad ah ama lab cad,” ayay tidhi. “Waa la ii dhageysan lahaa markii ugu horeysay.”

Maaddaama qoyska Guthrie ay wajahayaan hubanti la’aanta Alzheimers, sheekadooda waa xasuusin dhab ah oo ku saabsan baahida degdegga ah ee loo qabo isbeddel lagu sameeyo nidaamka daryeelka caafimaadka si wax looga qabto dhibaatada ay la kulmaan daryeelayaasha Madoow. Jessica waxay ku nuuxnuuxsatay, “Nidaamku wuu nagu guuldareystay wuxuuna ku guuldareystay daryeel bixiyaal kale oo badan.”

In kasta oo ay caqabadahaan jiraan, Jessica waxaa ay u heellan tahay hooyadeed, iyada oo qadarinaysa daqiiqad kasta oo ay wada joogaan. “Si aad u noqoto daryeele qof qaba Alzheimers waa inaad  aragto qof aad jeceshahay oo dhimanaya maalin kasta,” ayay tiri. “Hooyaday ayaan u murugoonayay   toddobo sano ah.”

Sheekadaan waxay  ka tarjumayaa  cunsuriyaynta ballaaran ee ay Amerikaanka madow kala kulmaan  nidaamka daryeelka caafimaadka, iyagoo iftiiminaya baahida degdegga ah ee dib-u-habeynta iyo taageerada  daryeel-bixiyeyaasha oo wajahaya hawsha culus ee bixinta daryeelka kuwa ay jecel yihiin ee   cudurka Alzheimers.

Warbixintani waxaa soo tabisay oona xaqiijisay wakaaladda wararka ee Associated Press.